29 Ekim 2009 İznik Evkaya Mağarası

26 Ekim günü Bursa, Yenişehir’den Cem’in Cüneyt Akman adında Diş teknisyeni bir arkadaşı aradı. İznik ve çevresinde köstebek gibi çalışan definecilerden yayılan bir söylentiye göre İznik, Derbent köyü, Evkaya mevkiinde bulunan mağara dar bir giriş ile dikey başlıyormuş. Döne döne inerek devam ediyor ve 20-30 metre derinlikte yatay olarak devam ediyormuş. Önce dar, zamanla genişleyen koridorların zemini insan yapısı kesme taş kaplıymış. Oldukça geniş bir hal alan dehliz 400-500 metre ilerledikten sonra sonunda çöküntü nedeniyle kapanmış. Çöküntünün üzerinden geçilebilirmiş. Ancak Mağaraya girenler çöküntü riski nedeniyle korktukları için geri dönmüşler. Kulaktan kulağa yayılan bu bilgi İznik Belediye Başkanı’nı ve İlçe Jandarma Komutanlığı’nı harekete geçirmiş. Bölgede turizme açılabilecek bir yeraltı şehri bulmuş olabilecekleri umuduyla, 25 Ekim 2009 tarihinde Mağaraya yaptıkları bir keşif gezisinde, Mağaranın girişinin çok dar olması nedeniyle içeriye girmekten vaz geçilmiş. İyi de yapılmış.

Mağara araştırma derneği olarak söz konusu mağaranın araştırılması için gelen bilgi bizi de heyecanlandırmıştı. Bulabildiğimiz ilk fırsatı değerlendirip 29 Ekim sabahı saat 07.30 da Mehmet Teke, Olcayto Güleç, Cem Ersoy, Attila Ülgen den oluşan ekiple yola çıktık. Yeni yapılan Yenişehir Havaalanı yolunu kullanarak rahat ve kısa bir yolculuktan sonra Yenişehir’e vardık. Cüneyt Akman’ın Kahvaltı ikramından sonra Nurettin Özdemir’in rehberliğinde Yenişehir-İznik yolunun yaklaşık 8. km sinde yolun solunda Evkaya adı verilen Büyük bir kaya kütlesi gördük. Çevredeki arazi yapısından biraz farklı bir kaya kütlesi olduğu için kolayca fark ediliyor. Arabayı yol kenarına park ederek geriye kalan toprak yolu yürüyerek gitmeye karar verdik. Yaklaşık 1 kilometrelik bir toprak yolu yürüyerek geçtikten sonra kayaya ve hemen kuzeybatısındaki mağaraya vardık.
 
Evkaya adı verilen kaya kütlesinin batı tarafında bir zamanlar çok güzel olduğu anlaşılan bir kaya mezarı var. Ancak definecilerin akıl almaz hayal gücü sayesinde bütün oymalar tahrip edilmiş. Her geçen gün biraz daha tahrip ediliyor. Sanırım birkaç yıl içinde buranın bir kaya mezarı olduğunu gösteren hiçbir işaret kalmayacak.  Mağaranın yakınında Tarla sahibi olan Beypınar köylü Sami Başaran’ın ifadesine göre bölgede her gece birileri Dedektörlerle bir şeyler arıyorlar. Kazma küreklerle kazılmış çukurlara her yanda rastlayabiliyoruz.

 Saat 10.30 Mağaraya ilk giren Cem oldu. Ardından Olcayto ile Mehmet arka arkaya delikten içeri girdiler. Bende dışarıda Rehberimiz Nurettin Özdemir ve Sami Başaran ile lafladım. Sayısız defineci hikayesi dinledim onlardan. Çevrenizde yakınlarınız arasında gömü bulanlar oldu mu hiç diye sordum. Hep falancanın amca oğlunun dayısı bulmuş gibi birinci el olmayan bilgiler var. Ama tarlalarda bulunmuş paralara sıkça rastlanıyormuş. Siz hiç buldunuz mu dedim. Bana 4 tane metal para gösterdiler. 2 si Arapça yazılı, 1 tanesi Prens Edward resimli 1967 tarihli İngiliz Sterlini, diğeri ise Kraliçe Elizabeth resimli bir başka İngiliz sterliniydi.
       
Yaklaşık 1 saat kadar sonra Cem mağaradan çıktı. Mağaranın çok ilerlemediği bilgisiyle bizi hayal kırıklığına uğrattı. Hazırlanıp Mağaraya girdim. Dar bir girişten kayarak aşağıya yaklaşık 5 metre kadar indim. 1-2 adım yana attıktan sonra tekrar dar bir çatlaktan 5-6 metre daha indim. Cem’in çakarken çok zorlandığı istasyondan sonra 5-6 metre lik bir iniş daha var.
      
Mehmet ve Olcayto Harita ölçümleri için beni bekliyorlardı. Aşağıda güney batı yönünde giden tavan yüksekliği 5-6 metreyi bulan 1 metre eninde yaklaşık 20 metrelik zigzaglı bir koridor var ancak 20 metre sonunda daralarak bitiyor. İnsan yapısı herhangi bir şeyle karşılaşmadık İçeride az sayıda yarasa olduğu anlaşıldı. Hemen inişin bittiği yerde iki çift ayakkabı bulduk. Sanırım bizden önce mağaraya girenler çıkarken ayakkabılarını düşürmüşler yada tırmanırken kaydığı için bilerek çıkarmışlar. Gerekli ölçümleri yaptıktan sonra bizde mağaradan zor da olsa çıkmayı başardık. Bölge Kaya eğitimi için oldukça uygun. Aramıza yeni katılan arkadaşlara kayada eğitim verip ardından mağaraya sokarsak güzel olabilir. Ama ilk faaliyetinde bu daracık mağaraya giren adamın mağaracılığa tövbe etme riski var.

Ekip: Cem Ersoy, Mehmet Teke, Attila Ülgen, Olcayto Güleç

Attila ÜLGEN